Beste lezer,
Dit is een eerste blog geschreven voor de vernieuwde website van het centrum voor innovatief vakmanschap van het ROC Mondriaan en het daaraan verbonden practoraat ‘technologie voor zorg en welzijn’. In de komende serie blogs stel ik de praktische ervaringen die zijn opgedaan in de afgelopen jaren aan de orde. Het doel van de blog is om de discussie rondom de onderwerpen aan te zwengelen en uiteraard de door ons opgedane ervaringen te delen. Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen. Je bent dan ook van harte uitgenodigd om te reageren.
Innovatie in de zorg: Waarom is het nu pas echt actueel?
In de afgelopen decennia heeft het thema “innoveren” een steeds prominentere plaats ingenomen in de zorgsector. Lang is dit thema slechts bij een klein gezelschap geland. Het lijkt dat er nu pas echt urgentie wordt ervaren in een bredere groep. Waarom is innovatie nu (pas) zo’n actueel onderwerp geworden? In dit blogartikel bespreek ik de redenen achter de actualiteit van het thema ‘innoveren’ in de zorg.
Een belangrijke factor die bijdraagt aan de noodzaak van innovatie in de zorg is de steeds betere zichtbaarheid van de al zo lang geleden voorspelbare vergrijzing. We spreken al tientallen jaren over de babyboomgeneratie. De snelgroeiende populatie van na de tweede wereldoorlog heeft immers een evenredige groei in vergrijzing vanaf 2015 als logisch gevolg (Bron: Sociaal en Cultureel Planbureau). Toch lijkt het alsof we pas recent de volledige omvang van deze uitdaging realiseren. En hoewel we theoretisch beseffen dat er actie nodig is, verloopt de praktische implementatie van het anders moeten denken over de zorgverlening niet vlot.
In pogingen om het gat tussen de groeiende zorgvraag en de beschikbare middelen te dichten, verstrekken overheden subsidies, worden denktanks ingericht en richten zorgorganisaties laboratoria in en creëren zij innovatiefuncties. Er zijn ook talrijke initiatieven te zien die het gebruik van technologie onder de aandacht moeten brengen zoals congressen, beurzen, symposia, etc. Ook adviesbureaus worden momenteel veelvuldig geconsulteerd op dit vraagstuk. Het formuleren van de uitdaging: Hoe kunnen we hoogwaardige zorg behouden ondanks de groeiende vraag en het afnemende aantal zorgprofessionals? Zorgprofessionals vallen massaal uit als gevolg van de stijgende werkdruk. Door ziek worden of voor een andere werkgever in een andere branche te kiezen. Onderzoek zoals bijvoorbeeld het Nivel en NZa geven aan dat er dringend behoefte is aan innovatieve oplossingen.
Niet alleen bij de zorginstellingen en overheden maar ook bij de zorgvrager zelf en haar/zijn netwerk is de awareness voor het zorgprobleem erg laat op gang gekomen omdat deze er tot voor kort simpelweg weinig van gemerkt heeft. De zorgverlener heeft steeds harder gelopen om aan de stijgende vraag te voldoen. Omdat de rek bij de zorgverlener er uit is en er lange wachttijden ontstaan of vanwege “nee” te horen wordt de scheve verhouding ineens voelbaar door de zorgvrager en diens netwerk.
Het is momenteel een contradictie om in verhouding tot de in grote getale ouder wordende mensen en toenemende vragen om complexe zorg, ook gezonde aantallen zorgprofessionals te behouden die voldoende geschoold zijn om de toenemende complexiteit van de zorg aan te kunnen. Door deze ‘scheefgroei’ komt gelukkig steeds meer het besef dat professionals opgeleid moeten worden met een innovatief vermogen en dat technologie als een ondersteunend middel kan dienen voor de zorglevering. Investeren in technologie en onderzoek naar het gebruik en nut en opbrengst van die technologie is dan ook een grote noodzaak om aan de toekomstige zorgvraag te kunnen voldoen. Dit moet m.i. gebeuren in de opleidingen van de zorgprofessional om de komende generatie en ook via interne opleidingen (binnen de zorgorganisaties) om de zittende generatie uit te rusten met het innovatieve denken en het weet hebben van zorgtechnologie.
Investeren in voorlichting over zelfredzaamheid en samenredzaamheid aan de populatie 65 – 70 plus is net zo hard nodig. Zij moeten leren om te gaan met de tekorten en goede voorlichting over vinden van de juiste (technologische) ondersteuning.
We lopen achter maar als we snel herinrichten en zorgen dat alle zorgopleidingen aandacht hebben voor de nieuwe mogelijkheden binnen de zorgverlening, en dus met minder mensen meer kunnen doen. En als we studenten leren om innovatief te denken en gebruik te maken van technologie als hulpbron. En als opleidingen op diverse niveaus samen gaan werken op dit onderwerp (curricula, minoren, onderzoek, etc.). En als we de juiste voorlichting gaan brengen naar de potentiële zorgvrager en de familie en mantelzorgers gaat dit zeker meehelpen.
Kortom, de actualiteit van het thema ‘innoveren’ in de zorg wordt gedreven door de voorspelbare vergrijzing, de drang om hoogwaardige zorg te behouden, de toenemende werkdruk en de behoefte aan professionals die zijn opgeleid met een innovatief vermogen en weten gebruik te maken van technologie. Ook de hulpvrager en haar/zijn omgeving moet de ondersteuning leren adopteren en willen en kunnen gebruiken.
Mijn conclusie is dan ook dat er pas een succesvolle bijdrage geleverd kan worden aan de gemeenschappelijke opgave indien er tegelijkertijd vanuit de geschetste perspectieven wordt gewerkt. Door de opgave van individueel naar collectief te bewegen ontstaat er ook een meer gezamenlijk gevoel van de noodzaak. In de praktijk wordt er naar mijn idee nog te veel versplinterd en te weinig multi-perspectief nagedacht en uitgewerkt waardoor het nieuwe denken en het nieuwe werken (te) traag verloopt.
In een volgende blog zal ik ingaan op de praktische ‘beren op de weg’.
Als je een reactie wilt geven stellen mijn team en ik dat zeer op prijs.
Auteur: practor Ad Blom